هیچ چیز بدتر از دراز کشیدن در رختخواب و احساس سوزش و ناراحتی در قفسه سینه نیست. اگر تا به حال با سوزش معده در شب دست و پنجه نرم کرده‌اید، می‌دانید که می‌تواند خوابیدن را به یک چالش طاقت‌فرسا تبدیل کند. این سوزش ناخوشایند، که ناشی از برگشت اسید معده به مری (رفلاکس معده) است، می‌تواند به دلایل مختلفی مانند مصرف غذاهای خاص، برخی داروها یا حتی استرس ایجاد شود.
اما جای نگرانی نیست! سوزش معده شبانه نیازی نیست کل خواب شما را مختل کند. با چند راه‌حل ساده و در دسترس در خانه، می‌توانید علائم آن را به طور قابل توجهی کاهش دهید و شبی آرام و بدون کابوس را تجربه کنید.
بیشتر بخوانید: فشار خون بالا چیست؟ هرآنچه که باید درباره فشار خون بالا بدانید
سوزش معده چیست؟
با وجود اسمش، سوزش معده هیچ ربطی به معده شما ندارد. این مسئله به مری مربوط می‌شود. مری را می‌توان به عنوان لوله‌ی عبور غذا در گلو تصور کرد که به معده می‌رسد. در مسیر پایین آمدن غذا به سمت معده، از گروه‌هایی از ماهیچه‌ها به نام اسفنگتر مری عبور می‌کند که نقش دربان معده را دارند. با پایین آمدن غذا یا مایعات، این دریچه‌ها باز می‌شوند تا اجازه عبور بدهند؛ در غیر این صورت بسته باقی می‌مانند.
هنگامی که اسفنگتر تحتانی مری به درستی کار نمی‌کند و به طور کامل بسته نمی‌شود، اسید معده یا غذا می‌تواند دوباره به سمت مری که فاقد پوشش مخاطی محافظ معده است، بالا بیاید. این حالت رفلاکس اسید نامیده می‌شود و باعث ناراحتی قفسه سینه، که به سوزش معده معروف است، می‌شود.
هنگام ایستادن یا نشستن، نیروی جاذبه به نگه‌داشتن همه چیز درون معده کمک می‌کند، اما زمانی که خم می‌شویم یا برای خوابیدن دراز می‌کشیم، سوزش معده راحت‌تر رخ می‌دهد.
علائم معمولی سوزش معده :
- احساس سوزش در قفسه سینه
- احساس طعم ترش در دهان
- سکسکه
دلایل متعددی می‌توانند باعث شوند اسفنکتر تحتانی مری به اندازه‌ای ضعیف شوند که اجازه بروز سوزش معده را بدهند. از جمله‌ی این دلایل می‌توان به مصرف غذاهایی مانند سس گوجه فرنگی، قهوه، مرکبات یا دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا خوردن اشاره کرد. برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، مسکن‌ها یا مواد افیونی نیز ممکن است باعث سوزش معده شوند.
۵ درمان خانگی برای کمک به کاهش علائم سوزش معده
در دسترس عموم داروهای مختلفی مانند آنتی‌اسیدها و کاهنده‌های اسید معده وجود دارد که می‌توانند علائم سوزش معده را تسکین دهند. با این حال، این داروها راه‌حل‌های بلندمدت نیستند.
اگر دچار سوزش معده‌ی مزمن هستید، باید با پزشک خود صحبت کنید تا علت آن را بیابد و برنامه‌ی درمانی را تنظیم کند. سوزش معده‌ی شما ممکن است نشان‌دهنده‌ی رفلاکس مزمن اسید معده باشد و به طور بالقوه منجر به شرایط بلندمدت مانند تنگی مری یا سرطان شود.
در همین حال، می‌توانید با این راه‌حل‌های خانگی برای راحت‌تر خوابیدن با وجود سوزش معده تلاش کنید.
1. به پهلوی چپ بخوابید
وقتی دراز می‌کشید، سوزش معده بدتر می‌شود. یک راه‌حل ساده برای کاهش سوزش معده، انتخاب وضعیت مناسب برای خواب است.
معده شبیه یک لوبیای قرمز است و در قسمت بالایی سمت چپ شکم قرار دارد. خوابیدن به پهلوی چپ به دلیل شکل و زاویه‌ی معده و محل اتصال آن به مری می‌تواند علائم را کاهش دهد. این کار باعث ایجاد یک کیسه‌ی هوا می‌شود که اسید را از بالا رفتن به سمت مری باز می‌دارد. دراز کشیدن به پشت، شکم و پهلوي راست، باعث فرو رفتن اسفنکتر تحتانی مری در محتویات معده می‌شود.
2. هنگام خوابیدن بالاتنه بالاتر از بقیه بدن باشد
اگر عادت دارید به پشت بخوابید یا نمی‌توانید تمام شب به پهلوی چپ بخوابید، می‌توانید با بالا بردن بالاتنه‌ی خود نیز علائم سوزش معده را کاهش دهید. برای این کار می‌توانید از بالش‌های گوه‌ای شکل استفاده کنید یا به سادگی چند بالش معمولی را روی هم قرار دهید. هرچه بالاتنه‌ی شما بالاتر باشد، برای اسید معده سخت‌تر است که مسیر مری را بالا برود.
3. از صمغ مصطکی استفاده کنید
صمغ مصطکی، صمغی طبیعی است که از درخت مصطکی (Pistacia lentiscus) به دست می‌آید. این صمغ سابقه طولانی در استفاده دارویی دارد و در طب سنتی برای درمان various ailments، از جمله مشکلات گوارشی، استفاده می‌شود.
مطالعات نشان داده‌اند که صمغ مصطکی می‌تواند به کاهش علائم سوزش معده و رفلاکس اسید، مانند سوزش سر دل، ترش کردن و حالت تهوع کمک کند. صمغ مصطکی به صورت آدامس، قرص، کپسول و پودر موجود است. دوز معمول برای مشکلات گوارشی 1 تا 3 گرم در روز است. البته قبل از مصرف صمغ مصطکی، به خصوص اگر باردار هستید، شیرده هستید یا دارو مصرف می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید.
4. آدامس معمولی بجویید
همچنین می‌توانید با جویدن آدامس معمولی به مبارزه با علائم سوزش معده کمک کنید. وقتی آدامس می‌جوید، غدد بزاقی شما تحریک می‌شوند و تولید بزاق افزایش می‌یابد. بزاق می‌تواند به خنثی کردن اسید معده و کمک به پایین راندن آن به مری کمک کند.
باید از طعم نعناع اجتناب کنید. در حالی که نعناع در آرامش بخشیدن دستگاه گوارش مفید است، می‌تواند همین اثر را روی اسفنکترهای مری نیز داشته باشد. بهترین گزینه آدامس بدون قند است.
5. شب‌ها غذاهای مناسب بخورید
برخی از غذاها می‌توانند احتمال تجربه سوزش معده را افزایش دهند، از جمله غذاهای تند، چرب، سیر، گوجه فرنگی، نعناع و شکلات. غذاهایی که باعث علائم سوزش معده می‌شوند در افراد مختلف متفاوت است. اگر به طور مرتب دچار سوزش معده می‌شوید، بهتر است دفترچه‌ای داشته باشید و یادداشت کنید که کدام غذاها باعث سوزش معده در شما می‌شوند.
برای مدیریت سوزش معده، شناسایی غذاهایی که باعث تشدید آن می‌شوند ضروری است. با این حال، نکات رژیم غذایی دیگری برای کاهش سوزش معده وجود دارد:
- از غذاهای محرک پرهیز کنید: غذاهای تند، چرب، اسیدی و کافئین‌دار می‌توانند علائم سوزش معده را تشدید کنند. سعی کنید از مصرف این غذاها به خصوص در وعده‌های غذایی شام و قبل از خواب خودداری کنید.
- وعده‌های غذایی سبک‌تر میل کنید: به جای خوردن یک وعده غذایی سنگین در شب، دو یا سه وعده غذایی سبک‌تر در طول روز میل کنید. این کار به هضم غذا کمک می‌کند و از پر شدن معده و افزایش فشار بر اسفنکتر مری جلوگیری می‌کند.
- از خوردن غذا درست قبل از خواب خودداری کنید: به خودتان حداقل 3 تا 4 ساعت زمان بین شام و خواب بدهید تا غذا به طور کامل هضم شود.
- رژیم غذایی خود را با غذاهای ضد سوزش معده غنی کنید: برخی از غذاها مانند زنجبیل، بابونه، خیار، هندوانه و موز می‌توانند به تسکین سوزش معده و بهبود هضم کمک کنند.
در نتیجه آهسته‌تر غذا بخورید از وعده‌های غذایی حجیم و دیرهنگام شبانه خودداری کنید به‌زودی بعد از غذا خوردن دراز نکشید از نوشیدنی‌های گازدار پرهیز کنید از غذاهای محرک سوزش معده اجتناب کنید.
بیشتر بخوانید: بهترین مواد غذایی برای داشتن خواب بهتر شبانه
ایجاد تغییرات در سبک زندگی
- از سیگار کشیدن خودداری کنید: سیگار کشیدن می‌تواند عضلات مری را ضعیف کند و احتمال بازگشت اسید معده را افزایش دهد.
- وزن خود را کنترل کنید: اضافه وزن یا چاقی می‌تواند فشار اضافی بر معده وارد کند و منجر به رفلاکس معده شود.
- از پوشیدن لباس‌های تنگ خودداری کنید: لباس‌های تنگ می‌توانند به معده فشار وارد کرده و علائم سوزش معده را بدتر کنند.
- بلند کردن سر تخت: با قرار دادن چند بالش در زیر سر خود، سر و سینه خود را کمی بالاتر از سطح شکم قرار دهید. این کار به جلوگیری از برگشت اسید معده به مری در شب کمک می‌کند.
- از خوابیدن به پشت خودداری کنید: به پهلو یا شکم دراز بکشید. خوابیدن به پشت می‌تواند احتمال بازگشت اسید معده را افزایش دهد.
- استرس خود را مدیریت کنید: استرس می‌تواند علائم سوزش معده را تشدید کند. تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق می‌توانند به کاهش استرس و بهبود خواب شما کمک کنند.
سخن پایانی
سوزش معده در بسیاری از ما نسبتاً شایع است و اغلب اوقات یک ناراحتی نادر به حساب می‌آید. با این حال، توجه به اینکه این اتفاق چقدر رخ می‌دهد مهم است، زیرا می‌تواند منجر به شرایط جدی مانند زخم شدن، تنگی مری یا سرطان مری شود.
اگر سوزش معده‌ی شما برطرف نمی‌شود، باعث استفراغ می‌شود یا راه‌حل‌ها مؤثر نیستند، برای یافتن یک برنامه‌ی درمانی به پزشک خود مراجعه کنید.
محتوای این مقاله صرفا جهت افزایش آگاهی شما ارائه شده و به هیچ عنوان جایگزین توصیه‌های پزشکی یا درمانی نیست. در صورت بروز هرگونه مشکل یا سوال در مورد سلامتی خود، حتما با پزشک یا متخصصان مربوطه مشورت نمایید.
