کودکی به طور طبیعی پر از فراز و نشیب‌های عاطفی است. اما از دست دادن علاقه به چیزهایی که همیشه از آنها لذت می‌بردند و دوری از دوستان می‌تواند بیشتر از یک تغییر در اثر رشد باشد.
افسردگی پیچیده است. این بیماری هم به عنوان یک اختلال سلامت روان مستقل، معروف به اختلال افسردگی عمده (MDD)، و هم به عنوان ویژگی در سایر اختلالات، مانند اختلال دوقطبی و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شناخته می‌شود.
علائم افسردگی فراتر از حالت پایین و کم انرژی بودن به صورت مداوم هستند. آنها می‌توانند شامل تغییرات رفتاری، نقص در عملکرد شناختی و علائم جسمی یا بدنی باشند. در این مقاله علائم افسردگی در کودکان را طبق آخرین مقالات علمی شرح داده‌ایم. با چرا همراه باشید.
علائم افسردگی در کودکان
تنها در سال ۲۰۲۱، حدود ۲۰٪ از کودکان در ایالات متحده بین سنین ۱۲ تا ۱۷ سال یک دوره افسردگی عمده را تجربه کردند. علائم افسردگی در کودکان ممکن است به دلیل مراحل مختلف زندگی متفاوت از بزرگسالان به نظر برسد. برای مثال، کودکان ممکن است علاقه آشکار به کارهای خانه را مانند یک بزرگسال که به تنهایی زندگی می‌کند، نشان ندهند. در عوض، نشانه‌ها اغلب شامل علایق و رفتارهای فردی کودک می‌شوند.
به عنوان مثال، دکتر لوییس متکالف، روان‌شناس و بنیان‌گذار و مدیرعامل Gheorg، می‌گوید: “اگر کودکی به طور معمول علاقه زیادی به بازی ماینکرافت دارد اما دیگر از آن لذت نمی‌برد و هیچ چیز جایگزین آن نمی‌شود و او بداخلاق/تحریک‌پذیر و غمگین یا از نظر عاطفی بی‌تفاوت است، این‌ها نشانه‌های قوی افسردگی در کودکان هستند.”
سایر نشانه‌هایی که ممکن است کودک شما دچار افسردگی باشد عبارتند از:
- افت ناگهانی نمرات
- گزارش‌های رفتاری ضعیف از مدرسه
- گریه مکرر
- گذراندن کمتر وقت با دوستان
- خوابیدن بیشتر یا کمتر از حد معمول
- ابراز اینکه در هیچ چیزی خوب نیستند یا اینکه همه چیز تقصیر آن‌هاست
- بی‌توجهی به مدرسه، ورزش‌ها یا سایر فعالیت‌هایی که قبلاً به آنها علاقه داشتند
- درگیر شدن در سوءمصرف مواد و رفتارهای خطرناک دیگر
- صحبت، نوشتن یا نقاشی مکرر درباره مرگ یا مردن
- فرار کردن
- تحریک‌پذیری
- خوردن بیشتر یا کمتر از حد معمول
بر اساس گزارش آکادمی آمریکایی روان‌پزشکی کودک و نوجوان، کودکان نیز بیشتر از بزرگسالان ممکن است شکایات جسمی مانند سردرد و دل‌درد داشته باشند.
بیشتر بخوانید: چرا نوجوانان تمایل به گذراندن وقت با خانواده را ندارند؟
موانع شناسایی
شناسایی افسردگی در دوران گذار کودکی چالش‌برانگیز است و دلایل دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند باعث عدم شناسایی افسردگی در کودکان شود.
به گفته سایرل رابرسون، روان‌شناس مدرسه، تفاوت‌های فرهنگی نیز می‌تواند در چگونگی شناسایی و درک علائم افسردگی در کودکان نقش داشته باشد.
او می‌گوید: “تحقیقات نشان می‌دهد که تحریک‌پذیری در نوجوانان سفیدپوست معمولاً به عنوان نشانه‌ای از افسردگی شناخته می‌شود، که همینطور هم هست. اما، همین رفتار در کودکان سیاه‌پوست و لاتین به عنوان رفتار مخرب تلقی می‌شود که می‌تواند منجر به ناامیدی شود زیرا آنها درک نمی‌شوند و مشکلات زیربنایی شناسایی نمی‌شوند و در نهایت درمان نمی‌شوند.”
چه چیزی باعث افسردگی در کودکان می‌شود؟
افسردگی یک اختلال مغزی است که شامل تغییراتی در عملکرد و ساختار مغز می‌شود. علل دقیق آن به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل ژنتیکی، محیطی و روانی می‌توانند نقش مهمی در توسعه آن ایفا کنند.
مطالعات افسردگی را در کودکانی به سن ۳ سالگی مستند کرده‌اند، اما بیشتر در نوجوانان بین سنین ۱۲ تا ۱۷ سال دیده می‌شود. علاوه بر ژنتیک و سایر علل زیر بنایی، عوامل خاصی می‌توانند احتمال تجربه افسردگی را در کودکان افزایش دهند.
دکتر متکالف می‌گوید: “علل می‌توانند بسیار متنوع باشند بنابراین پاسخ دقیق به این سوال چالش‌برانگیز است؛ با این حال، رویدادهای خاصی افسردگی را محتمل‌تر می‌کنند، مانند رویدادهای تروما در خانواده.”
او اشاره می‌کند که این رویدادها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- مرگ در خانواده
- بی‌خانمانی
- تغییرات چشمگیر در محل زندگی، مانند پناه‌جویی
- خشونت خانگی
- سوءاستفاده
- قلدری توسط همسالان
رویدادهای نامطلوب زندگی تنها عوامل ممکن برای افسردگی کودکی نیستند. تحقیقات نشان می‌دهد که افسردگی ممکن است در بین کودکانی که با مشکلات زیر زندگی می‌کنند شایع‌تر باشد:
- دیدگاه بدبینانه طبیعی
- مشکلات خواب
- بیماری‌های مزمن پزشکی، مانند دیابت
- سایر شرایط سلامت روانی، مانند اختلالات اضطرابی
- مصرف مواد
- استفاده از داروها
کودکان همچنین ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی باشند اگر دلبستگی ناامنی به مراقبان اولیه خود داشته باشند. بر اساس یک تحلیل از سال 2019، دلبستگی ناامن به مراقبان به عنوان پیش‌بینی کننده افسردگی در بین کودکان دیده شده است.
دلبستگی ناامن یک مفهوم روانشناسی است که به روابط بین کودکان و مراقبان اشاره دارد که شامل اضطراب و عدم اطمینان است، که اغلب ناشی از مراقبان غایب، عاطفی دور یا سوءاستفاده‌گر است.
بیشتر بخوانید: روش‌های هوشمندانه برای مشاجره با نوجوان: 9 نکته برای گفت و گوی موثر
صحبت با کودکتان درباره افسردگی
اگر نمی‌دانید چه زمانی باید با کودکتان درباره افسردگی صحبت کنید، رابرسون توصیه می‌کند از خودتان سوالات زیر را درباره کودکتان بپرسید:
- آیا روزهای بد آنها بیشتر از روزهای خوب شده است؟
- آیا دچار بی‌خوابی هستند یا بیش از حد می‌خوابند؟
- آیا در بیدار شدن برای مدرسه مشکل دارند؟
- آیا نشانه‌هایی از تمرکز ضعیف در خانه یا مدرسه وجود دارد؟
- آیا دیگر به فعالیت‌های معمولشان علاقه‌ای نشان نمی‌دهند یا از آنها لذت نمی‌برند؟
- آیا از خانواده و دوستان فاصله گرفته‌اند؟
- آیا مکانیزم‌های مقابله‌ای نامناسب، مانند سوءمصرف مواد، دارند؟
اگر پاسخ هر یک از این سوالات “بله” است، ممکن است زمان آن باشد که درباره افسردگی صحبت کنید.
دکتر متکالف می‌گوید: “والدین می‌توانند بهترین کمک را با کمک به کودکان برای احساس راحتی در صحبت کردن درباره افکارشان ارائه دهند؛ اگر افکار کودکتان تاریک هستند، از صحبت درباره آنها نترسید.” به آنها بگویید که طبیعی است که گاهی اوقات چنین احساسی داشته باشند اما همه احساسات می‌آیند و می‌روند.
او سپس پیشنهاد می‌کند که راحتی را با این کار ایجاد کنید که کل خانواده هر روز سه چیز خوب که برایشان اتفاق افتاده یا سه چیزی که آن روز دوست داشتند، بگویند. برای مراقب، او پیشنهاد می‌کند که حتماً یک نکته مثبت درباره کودکی که افسردگی را تجربه می‌کند، ذکر شود. همان‌طور که صحبت درباره افکار و احساسات راحت می‌شود، برای مراقبان امکان بحث درباره افسردگی فراهم می‌شود.
گزینه‌های درمانی برای کودکان
طبق داده‌های ملی، تنها ۶۰٪ از کودکانی که در سال ۲۰۲۱ یک دوره افسردگی عمده را تجربه کردند، درمان دریافت کردند.
دکتر متکالف توصیه می‌کند: “اگر کودکتان علائم مداوم افسردگی دارد که به نظر نمی‌رسد از بین بروند، همیشه به دنبال کمک حرفه‌ای باشید؛ سعی کنید بیش از یک ماه صبر نکنید. همچنین، اگر کودکتان تمایل به پایان دادن به زندگی خود دارد یا به خود آسیب می‌رساند، وحشت نکنید، فقط هرچه سریع‌تر به دنبال کمک حرفه‌ای باشید.”
افسردگی کودکان و بزرگسالان با استفاده از روش‌های روان‌درمانی و داروها درمان می‌شود. روان‌درمانی، که به عنوان “گفتگو درمانی” نیز شناخته می‌شود، از چارچوب‌های مختلفی برای رسیدگی به علل زیرین افسردگی استفاده می‌کند و به کودکان راه‌های موثری برای مقابله با احساسات منفی در زندگی روزمره آموزش می‌دهد.
درمان شناختی-رفتاری (CBT) و روان‌درمانی بین‌فردی (IPT) دو روش درمانی هستند که اثربخشی آنها در درمان افسردگی کودکان ثابت شده است.
علاوه بر روان‌درمانی، علائم افسردگی در کودکان می‌تواند با داروهایی مانند ضدافسردگی‌ها برای کمک به کاهش علائم ناتوان‌کننده درمان شود.
چگونه افسردگی در کودکان تشخیص داده می‌شود؟
آنچه افسردگی را از تجربه معمول کودکی متمایز می‌کند، مدت زمان علائم و تأثیر آنها بر زندگی روزمره است. برخلاف تجربیات روزانه که باعث نوسانات عاطفی می‌شوند، افسردگی شامل تغییرات ناتوان‌کننده در تفکر و رفتار است که به مدت طولانی ادامه دارند.
طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، نسخه پنجم، تجدید نظر شده (DSM-5-TR)، تشخیص افسردگی در کودکان و بزرگسالان زمانی داده می‌شود که ۵ یا بیشتر از علائم زیر به مدت دو هفته در همان دوره وجود داشته باشند:
- حالت افسردگی مداوم، که ممکن است به صورت تحریک‌پذیری در کودکان نشان داده شود
- کاهش مداوم علاقه یا لذت در همه یا تقریباً همه فعالیت‌ها
- کاهش وزن قابل توجه، که ممکن است به صورت ناتوانی در رسیدن به وزن مورد انتظار در کودکان نشان داده شود
- اختلالات خواب
- بی‌قراری یا کندی حرکات فیزیکی
- خستگی مداوم یا انرژی کم
- احساسات مداوم بی‌ارزشی یا گناه نامناسب
- نقص در تمرکز و تصمیم‌گیری
- افکار خودکشی
برای تشخیص، حداقل یکی از علائم باید حالت افسردگی یا کاهش علاقه/لذت باشد. علائم باید باعث نقص قابل توجه در مناطق مهم عملکرد شوند و به شرایط یا ماده دیگری نسبت داده نشوند.
اگر کودکتان نشانه‌های افسردگی را نشان می‌دهد، به فکر درخواست ارجاع برای تشخیص از یک متخصص پزشکی واجد شرایط مانند درمانگر، روان‌شناس یا روان‌پزشک باشید.
نکته پایانی
افسردگی در کودکان شایع است و دو نفر از هر ده کودک بین سنین ۱۲ تا ۱۷ سالگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در حالی که این بیماری مجموعه علائم مشابهی با افسردگی بزرگسالان دارد، علائم ممکن است به دلیل تجربیات منحصر به فرد این مرحله از زندگی به شکل متفاوتی ظاهر شوند.
اگر کودکتان به طور غیرعادی افسرده به نظر می‌رسد، علاقه خود را به فعالیت‌های معمول خود از دست داده و از دوستان و خانواده فاصله گرفته است، ممکن است دچار افسردگی کودکی باشد.
